آجر شاموت

روش تولید آجر شاموت

برای تولید آجرهای شاموتی باید خاک رس با آب مخلوط شود. توجه داشته باشید که هرچه میزان آب بیشتر باشد، امکان دفرمه شدن آجر افزایش می‌یابد. از سوی دیگر برای افزایش پلاستیسیته مخلوط مورد نظر، این مخلوط تحت پرس خلاء قرار می‌گیرد. همچنین به‌دلیل انقباض مخلوط در زمان پخت، یکبار پخته شده و سپس خرد می‌شود. بعد از خرد شدن، دوباره غربال و دانه‌بندی انجام می‌شود. با این روش‌ها امکان ترک خوردن آجر و تغییر شکل آن کاهش می‌یابد. دقیقا همین فرآیند باعث نام‌گذاری این آجر به شاموت یا خرده‌آجر شده است و تکسچر آجر شاموتی یا بافت آن نیز به نکات این مراحل بستگی دارد. همچنین این آجر را می‌توان برای پخت در انواع کوره‌های گرد، تونلی و قائم قرار داد.

خاک‌های رسی مورد استفاده در تولید این آجرها پلاستیسیته و استحکام خشک زیادی دارند. این یعنی استحکام هر آجر بعد از پخت بسیار زیاد است. با این حال همین ویژگی باعث افزایش دشواری در تولید این آجر شده است. زیرا استحکام خشک بالا، تغییرات ابعادی زیادی را نیز در زمان پخت ایجاد می‌کند. دقیقا به همین دلیل است که خاک رس در این پروسه یکبار پخته و خرد شده و دوباره استفاده می‌شود.

کاربردهای آجر شاموتی

آجر شاموت یک مصالح ساختمانی با کاربردهای وسیع است. نوع کاربرد می‌تواند به مواردی مانند ترکیبات آجر مانند درصد آلومینا و سیلیس، ابعاد آجر، رنگ آجر و بستگی داشته باشد. از این نوع از آجر به‌دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت در ساخت کوره‌های صنعتی نیز استفاده می‌شود اما باید توجه داشته باشید که میزان مقاومت آن در برابر حرارت از برخی از انواع دیگر آجرهای صنعتی نسوز کمتر است.

برخی از کاربردهای این نوع از آجر عبارتند از:

• ساخت کوره در صنایع ریخته‌گری فولاد، ذوب آهن، تولید ذغال و شیشه‌گری
• ساخت باربکیو
• ساخت شومینه
• استفاده در دکوراسیون داخلی
• استفاده به‌عنوان آجر نما در انواع بناهای مسکونی، تجاری و اداری

تحمل حرارتی آجرهای شاموتی چقدر است؟

دو عامل مهم در میزان تحمل حرارتی آجرهای شاموتی تاثیر دارند؛ درصد سیلیس و درصد آلومینا. با کاهش درصد آلومینا و افزایش سیلیس، مقاومت حرارتی آجر شاموتی کمتر می‌شود و هرچه مقدار آلومینا یا دی‌اکسید آلومینیوم بیشتر شود، مقاومت حرارتی آن بیشتر می‌شود. در یک تعریف دیگر می‌توانیم بگوییم، با افزایش آلومینا، ویژگی آجر شاموت به ویژگی‌های آجر آلومینا نزدیک‌تر می‌شود. آجر آلومینا البته دارای مقدار آلومینای بسیار بیشتری نسبت به آجرهای شاموتی است و مقدار آن می‌تواند از 45 تا 90 درصد نیز باشد. در هر صورت تحمل حرارتی آجرهای شاموتی عموما در حدود 1400 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود. هر چند در برخی موارد ممکن است این مقاومت کمی بیشتر یا کمتر باشد.

آجرهای شاموتی در چه رنگ‌هایی تولید می‌شوند؟

طیف رنگی آجرهای شاموتی از زرد روشن شروع می‌شود و تا رنگ‌های پرتقالی و نارنجی ادامه می‌یابد. تقریبا می‌توان این طیف را شامل 8 رنگ قابل تشخیص دانست. از نظر بافت نیز درصد ترکیبات و دانه‌بندی تاثیر زیادی در ظاهر و یکنواخت بودن یا نبودن رنگ آجر دارند. برای مثال نقاط ریز سیاه روی این آجر به‌دلیل وجود اکسید آهن در آن است. از دیگر رنگ‌های این آجر می‌توان به کرم و قهوه‌ای کم‌رنگ اشاره کرد.

مزایای آجر شاموت

آجر شاموتی در گروه آجرهای نسوز قرار دارد. البته صفت نسوز لفظی کلی است و در زمان انتخاب در صنعت باید به درجه حرارت کوره و نیز درجه تغییر شکل و ذوب آجر دقت کرد. در هر صورت استفاده از خاک‌های رسی دیرگداز باعث افزایش مقاومت این آجر در برابر عوامل محیطی مانند آتش، باران، برف، باد، نور خورشید، خوردگی‌های شیمیایی اسیدی و قلیایی، تنش‌های فیزیکی و رطوبت شده است. در ادامه برخی از مزایای استفاده از آجر شاموتی را با هم مرور می‌کنیم.

مقاومت در برابر حرارت

همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین ویژگی آجر شاموتی نسبت به آجر غیر نسوز، مقاوت بسیار بالا در برابر حرارت است. میزان این مقاومت به درصد آلومینای موجود در این آجر بستگی دارد و با افزایش آلومینا، مقاومت حرارتی آن بیشتر می‌شود. همین موضوع باعث شده است که به‌عنوان مصالح ساختمانی مقاوم در برابر آتش‌سوزی کاربرد بالایی داشته باشد. این یعنی می‌توانید از آن در محیط‌های که احتمال آتش‌سوزی زیاد است استفاده کنید و خطرات ناشی از حریق را کاهش دهید.

مقاومت در برابر رطوبت

شیوه تولید خاص آجرهای شاموت باعث افزایش مقاومت آن در برابر رطوبت شده است. در واقع این مصالح ساختمانی دارای مقاومت بیشتری در برابر رطوبت نسبت به سیمان، سفال، چوب و مصالح فلزی است. بنابراین می‌توانید از این آجرها برای ساخت نما و موارد دیگر در محیط‌هایی با آب‌وهوای مرطوب و نیمه‌مرطوب استفاده کنید.

امکان تولید آجر شاموت در اشکال و ابعاد مختلف

شکل‌پذیری آسان آجر شاموتی در زمان تولید باعث افزایش کاربردهای آن شده است. این ویژگی به‌ویژه در مورد نمای ساختمان اهمیت زیادی دارد. برای مثال می‌توان این آجرها را در ابعاد سفارشی و نیز اشکال متنوع مربعی، مستطیلی یا دارای لبه‌های گرد و حتی دارای طرح تولید کرد.

مزایای دیگر آجرهای شاموتی

قیمت آجرهای شاموتی نسبت به برخی از انواع دیگر آجرهای نسوز صنعتی کمتر است. با این حال در موارد استفاده صنعتی باید به میزان تحمل دمای مورد نیاز در کوره و بویلر و … توجه کنید. از سوی دیگر این آجرها ویژگی عایق مناسبی در برابر صوت و گرما و سرمای محیط دارند و استفاده از آن‌ها در نمای ساختمان، بهره‌وری انرژی را نیز افزایش می‌دهد. این آجرها همچنین دارای رنگ‌های نسبتا متنوعی هستند و حتی با ترکیب رنگ‌ها می‌توان طرح‌هایی را در نمای ساختمان ایجاد کرد.

نکات خرید آجر شاموتی باکیفیت

برای خرید آجرهای شاموت باکیفیت باید به موارد گوناگونی دقت کنید که از جمله آن‌ها می‌توانیم از ابعاد، رنگ، شکل، برند و ویژگی‌هایی مانند تحمل حرارتی و … نام ببریم. اگر از این آجر برای ساخت کوره استفاده می‌کنید باید دقیقا حداکثر دمای کوره مورد نظر، تنش‌های فیزیکی ایجاد شده، شوک حرارتی داخل کوره و اسیدی یا قلیایی بودن سرباره را بدانید و سپس براساس ویژگی‌های مورد انتظار بهترین آجر شاموتی را انتخاب کنید.

اگر برای دکوراسیون داخلی، بیرونی و نمای ساختمان می‌خواهید از آجر شاموتی استفاده کنید باید رنگ و ابعاد مناسب این آجر را بر اساس ویژگی‌های طرح و نقشه نما خریداری کنید. همچنین آجر نسوز شاموتی نما باید لبه‌هایی صاف و منظم داشته باشد و به‌آسانی لب‌پر نشود.

توجه داشته باشید که بروز مقدار اندکی آسیب به آجرها در زمان حمل‌ونقل طبیعی است اما در مجموع درصد بالایی از آجرها باید کاملا سالم باشند. همین مساله نشان‌دهنده اهمیت استفاده از خدمات حمل‌ونقل ایمن در زمان خرید آجر شاموت است.

یکدست بودن رنگ آجر در داخل و بیرون آن از دیگر ویژگی‌های آجر شاموت باکیفیت است. در صورتی که مخلوط آجر در زمان پخت کاملا یکنواخت باشد و نظارت دقیقی بر ترکیبات آن انجام شود، تغییر رنگ را در سطح آجر مشاهده نخواهید کرد. استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات به‌روز و استاندارد نیز از عوامل افزایش کیفیت این نوع از آجر هستند.

آیا آجر شاموتی همان آجر انگلیسی است؟

آجرهای شاموتی و انگلیسی، هر دو در نمای ساختمان و دکوراسیون داخلی کاربرد دارند و همچنین در بسیاری از موارد ظاهر این آجرها شباهت زیادی به یکدیگر دارد. به‌همین دلیل بهتر برای انتخاب، با تفاوت‌های این دو نوع آجر آشنا باشید.

آجر انگلیسی در حدود 50 تا 60 سال پیش به بازار ایران معرفی شدند. از آن‌جا که این آجر از کشور انگلیس وارد می‌شدند در ایران با نام آجر انگلیسی شهرت یافتند. بیشترین کاربرد این آجر در ایران، استفاده به‌عنوان آجر نما است. رنگ‌های این آجر باعث افزایش محبوبیت آن برای استفاده در نمای ساختمان شد و در بسیاری از بناهای تجاری و اداری و بناهای مسکونی از این آجرها برای ساخت دیوارهای حیاط و نما استفاده شد. از دیگر کاربردهای این آجرها می‌توان به استفاده در نمای بیرونی و دکوراسیون داخلی هتل‌ها، خانه‌های ویلایی، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها اشاره کرد. با این حال آجر انگلیسی و شاموتی تفاوت‌هایی دارند.

تفاوت‌های آجرهای شاموتی و انگلیسی

یکی از تفاوت‌های مهم آجرهای شاموتی و انگلیسی در طیف رنگی آن‌ها است. طیف رنگی آجر شاموت از زرد یا کرم کم‌رنگ تا نارنجی و قهوه‌ای کم رنگ ادامه دارد. اما آجر انگلیسی به رنگ قرمز تمایل بیشتری دارد. از رنگ‌های این آجر می‌توانیم از قرمز، جگری، قرمز پررنگ و مشکی نام ببریم.

تفاوت مهم دیگر این دو نوع آجر در قیمت آن‌ها است. فرآیند تولید خاص آجر شاموت و نیز استفاده از ترکیبات آلومینا و سیلیس و نیز انواع مقاومت آن باعث شده است که قیمت آن از آجرهای انگلیسی بیشتر باشد. همچنین آجرهای شاموت می‌توانند دماهای بسیار بالا تا 1400 درجه سانتی گراد را نیز تحمل کنند در حالی که تحمل حرارتی آجرهای انگلیسی نهایتا چیزی در حدود 700 تا 800 درجه است.

این دو نوع آجر از نظر کاربرد هم مقداری تفاوت دارند. برای مثال از آجر انگلیسی به دلیل تحمل حرارتی پایین‌تر برای ساخت کوره‌های صنعتی با درجه حرارت بالاتر از 700 درجه نمی‌توان استفاده کرد. با این حال امروزه برخی از انواع این آجر نیز به‌دلیل برخورداری از میزان آلومینای بالا تحمل حرارتی بیشتر دارند و از آن‌ها برای ساخت برخی از کوره‌ها استفاده می‌شود. همچنین از هر دو این آجرها در ساخت نمای ساختمان استفاده می‌شود و انتخاب بین آن‌ها تا حدود زیادی به سلیقه شما از نظر طیف رنگی متفاوت این آجرها بستگی دارد؛ هرچند تفاوت قیمت نیز عامل مهمی است.

آجر شاموتی کاربردهای فراوانی در ساخت‌وساز و صنایع دیگر دارد

اگر به‌دنبال آجری باکیفیت و دارای ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر حرارت بالا، مقاومت در برابر شوک حرارتی، ویژگی عایق بودن در برابر حرارت و صوت و استحکام بالا هستید، آجر شاموتی یک گزینه ایده‌آل است. از این آجر می‌توان برای دکوراسیون داخلی، ساخت کوره‌های صنعتی و  ساخت نما استفاده کرد. در زمان خرید این آجر نیز باید به مواردی مانند کارخانه برند، رنگ، ابعاد، قیمت آجر و … دقت کنید.

سوالات متداول

در تولید آجر شاموتی از چه موادی استفاده می‌شود؟

آجرهای شاموتی از انواع خاک‌های رسی دیرگداز ساخته می‌شود و دو ترکیب آلومینا و سیلیس در تعیین ویژگی‌های آن‌ها نقش پررنگی دارند..

آجر شاموت چه کاربردهایی دارد؟

از این آجرها می‌توان برای ساخت انواع کوره‌ها در صنایع ریخته‌گری و شیشه‌گری، ساخت نمای ساختمان و ساخت سازه‌هایی مانند شومینه و باربکیو در دکوراسیون داخلی و بیرونی استفاده کرد.

تحمل حرارتی آجر شاموتی چقدر است؟

تحمل حرارتی این آجر به درصد آلومینای آن بستگی دارد. با این حال به‌طور عمومی تحمل حرارتی آن در حدود 1400 درجه سانتی‌گراد عنوان می‌شود.